Igreja do Senhor do Bonfim



Igreja do Senhor do Bonfim op de Sagrada Colina

De Igreja doSenhor do Bonfim is voor velen de bekendste Katholieke kerk van Salvador. Gebouwd bovenop een heuvel genaamd Sagrada Colina, wat verwijderd van het historisch centrum, is het één van de meest bezochte toeristische trekpleisters van Salvador. Waarom de naam Bonfim? Het verhaal gaat dat een portugese marine kapitein genaamd Theodózio Rodrigues de Faria in een zware storm terecht kwam. Tijdens deze storm deed Theodízio de belofte aan Senhor do Bonfim (heer van het goede einde) dat hij het beeld van Senhor do Bonfim naar Brazilië zou brengen als teken van zijn toeweiding aan hem, als hij de storm zou overleven. Zo gescheidde want hij overleefde de storm en er werd begonnen met de bouw van de kerk. Dit alles gebeurde in 1745. Negen jaar later in 1754, was het interieur van de kerk ter ere van Senhor do Bonfim klaar en werd de afbeelding van Senhor do Bonfim in de kerk geplaatst. Uiteindelijk zou het hele project klaar zijn in 1772 ook door het feit dat de afbeeldingen van Senhor do Bonfim en tevens die van Nossa Senhora da Guia werden gemaakt en vervoerd vanaf Portugal naar Brazilië toe.
In de volksmond wordt de kerknaam vaak afgekort tot Igreja do Bonfim



"Igreja do Bonfim
e Mercado Modelo
Ladeira do Pelourinho
e a Baixa dos Sapateiros"

Een stuk van de ladainha "Igreja do Bonfim" geschreven door Mestre Gato Preto.
O.a. verschenen op de plaat van Mestre Paulo dos Anjos en de derde plaat van de groep Cordão de Ouro van Mestre Suassuna.


Interieur van Igreja do Bonfim die gebouwd is in Neoclassisistische stijl met Rococó invloeden.



Lavagem do Bonfim.
In 1773 toen de kerk helemaal afwas, werden slaven verplicht om de kerk te wassen ter voorbereiding van het feest van Bonfim.
Dit feest vind plaats op de tweede zondag van januari na "o Dia de Reis" (de dag van de koningen)
Met het verstrijken van de tijd bestond er een sincretisme bij de aanhangers van candomblé tussen Senhor do Bonfim en de orixa Oxalá.
Vervolgens verbood de kerk het wassen binnen in de kerk op deze dag en veranderde de ceremonie het in het wassen van de treden voor de kerk: Lavagem do Bonfim.
Een andere versie is van Roger Bastide (1946) . Deze schreef de oorsprong van de ceremonie toe aan een Portugese strijdkracht die vocht in de oorlog van Paraguai (1864-1870) en vroeg of het atrium van de kerk gewassen kon worden als hij de oorlog overleefde, wat gebeurde. Dit zou dan later hebben geleid tot wat nu bekend staat als Lavagem do Bonfim.

"ê Bahia,
Olha lavagem do Bonfim
ê Bahia
Olha a Conceição da Praia"

Regels uit een capoeira lied geschreven door Mestre Gegê.



Tijdens de Lavagem do Bonfim gaat er een massa mensen vanaf de Igreja da Conceição da Praia naar de Igreja do Bonfim. (8km lopen)
Daar aangekomen worden de treden gewassen met geurwater terwijl er muziek wordt gemaakt en gezongen.
O Senhor do Bonfim werd met het verstrijken van de tijd beschermheilige van Bahia en Salvador.
Zowel aanhangers van het Katholicisme, als Umbanda en Candomblé doen mee aan de Lavagem do Bonfim.
Een bekende referentie van iemand hoog in de candomblé die een link met deze kerk had in zijn achternaam, was: Martiniano Eliseu do Bonfim (1859-1943),
door velen beschouwd als de laatste Babálawó van Brazilië, voordat deze via het buitenland opnieuw geïntroduceerd werden..
Ook bezocht Camafeu de Oxossi deze kerk om de zoveel tijd volgens zijn weduwe. Vooral als hij terug kwam in Salvador na een reis.
Overigens vonden er in het oude Griekenland en in Egypte volgens Luiz da Camara Cascudo, reeds vergelijkbare ceremoniën plaats waarbij religieuze plaatsen en voorwerpen werden gewassen en waarbij werd gezongen.


Naast schilderijen en beelden zijn er verschillende tafarelen op tegels geschilderd in de hallen naast het middengedeelte van de kerk

Het plafond van de kerk is versierd met rijkelijk beschilderd hout.

Verschillende capoeiristas uit Bahia verspreiden zich in de jaren 40, 50 en 60 over Brazilië.
Een aantal daarvan richtten ook capoeira scholen op. Vaak hadden die scholen een naam die deed denken aan Bahia.
Zo richtte Mestre Mario Santos, geboren in Bahia en één van de belangrijkste meesters in Rio de Janeiro in de jaren 50, zijn academia "Bonfim" op
Wederom een verwijzing naar deze kerk.

"A onde tem capoeirista
é na academia Bonfim"

Een regel uit een lied van de plaat van Academia Bonfim

Bij het vieren van de onafhankelijkhied van Bahia in 1923 werd er een lied ter eerbetoon aan Senhor do Bonfim geschreven: O Hino ao Senhor do Bonfim,
door Arthur de Salles, João Antônio Wanderley en Peiton de Vilar. Dit werd later bekender in Brazilië door de Tropicalista beweging in de jaren 60 waaraan Caetano Veloso, Gal Costa en Gilberto Gil meededen. Deze laatste zanger zou later minister van cultuur worden in Brazilië en er in 2008 voor zorgen dat capoeira, samba en frevo nationaal cultureel erfgoed van Brazilië werden.

"Glória a ti neste dia de Glória
Glória a ti redentor que há cem anos
Nossos pais conduziste à vitória
Pelos mares e campos baianos.

Dessa sagrada colina
Mansão da misericórdia
Dai-nos a Graça Divina
Da Justiça e da Concórdia

Glória a ti nessa altura sagrada
És o eterno farol, és o guia
És, Senhor, sentinela avançada
És a guarda imortal da Bahia."

Een stuk van "O Hino ao Senhor do Bonfim

Tot slot is er voor de liefhebbers een klein museum op de eerste verdieping van de kerk te bezichtigen met verschillende beelden en schilderijen waarvan hieronder een voorbeeld.


Rouxinol met op de achtergrond een schilderij van Jesus Christus en daar schuin voor een beeld van São Jorge, Sint Joris, de Drakendoder.